Gedragsbeschrijvingen van omgevingsbewustzijn

 

• Is op de hoogte van (internationale) politieke en/of maatschappelijke ontwikkelingen.
• Is op de hoogte van, voor het werkterrein, relevante externe ontwikkelingen.
• Weet politieke en/of maatschappelijke ontwikkelingen te integreren in het dagelijkse werk.
• Kent de trends en ontwikkelingen in de markt en de betekenis hiervan voor de organisatie.

 

‘…Gelet op de ontwikkelingen in het veld…’

Als je goed op de hoogte bent van maatschappelijke ontwikkelingen, als je moeite doet om het nieuws te volgen en jezelf geïnformeerd te houden zodat je weet wat er leeft en speelt in de omgeving, als je open staat voor nieuwe ontwikkelingen op je eigen vakgebied en daarbuiten, als je aandacht besteedt aan uiteenlopende informatiebronnen die je blik op de wereld kunnen verrijken, als je energie steekt in de vertaling van deze informatie naar de toekomstige ontwikkeling van je eigen organisatie, dan beschik je over de competentie omgevingsbewustzijn.

 

Ontwikkel- en leervragen

 

• Hoe blijf ik op de hoogte van externe ontwikkelingen die voor mijn werk van belang zijn?
• Wanneer kan ik maatschappelijke en eventueel politieke ontwikkelingen integreren in mijn dagelijks werk?
• Wat zijn de maatschappelijke trends en ontwikkelingen in de politiek?
• Wat zijn omgevingsfactoren die invloed hebben op mijn organisatie?

 

Ontwikkeltips

 

Tijdens het werk

• Breng in kaart welke economische, sociale, vakinhoudelijke en politieke ontwikkelingen van invloed zijn op je functie. Breng in kaart welke trends invloed kunnen hebben op je werk.
• Vraag je leidinggevende feedback over de aan- of afwezigheid van maatschappelijke elementen in je aanpak.
• Schrijf een notitie over nieuwe aandachtsgebieden, mogelijkheden tot verbetering en mogelijkheden voor nieuwe activiteiten die voor de organisatie ontstaan door een of meer ontwikkelingen in de omgeving. Bespreek de notitie met je collega’s. Kies enkele punten om uit te werken in de vorm van strategische en/of operationele plannen.
• Houd jezelf goed op de hoogte van actualiteiten die je vakgebied raken. Lees kranten en vaktijdschriften, volg actualiteitenprogramma’s, neem deel aan symposia, discussieer met je collega’s binnen en buiten de eigen afdeling over de toekomst. Informeer je collega’s over nieuwe ontwikkelingen.
• Neem deel aan activiteiten en projecten waarbij meerdere organisaties betrokken zijn. Informeer je over de (te verwachten) ontwikkelingen binnen deze andere organisaties en hun omgeving.
• Zoek een collega die veel contacten heeft in het veld buiten de organisatie, bijvoorbeeld doordat hij daarbinnen recentelijk heeft gewerkt. Bespreek zijn visie op de omgevingsontwikkelingen en bespreek samen de consequenties voor de dienstverlening van je organisatieonderdeel.
• Probeer een korte periode bij diverse klanten te werken om geïnformeerd te raken over de ontwikkelingen in het veld.
• Organiseer regelmatig een bijeenkomst waarin een actueel thema centraal staat. Wissel met collega’s de belangrijkste informatie en ontwikkelingen binnen het thema uit en zorg dat dit verder in de organisatie verspreid wordt.

 

Buiten het werk

• Bezoek een conferentie over bijvoorbeeld vakinhoudelijke ontwikkelingen, nieuwe technologieën en actuele politieke en maatschappelijke ontwikkelingen. Bespreek de belangrijkste uitkomsten, bevindingen in het werkoverleg.
• Via coaching kun je in kaart brengen welke informatiebronnen voor je relevant zijn.
• Gebruik je netwerk om op de hoogte te blijven van actuele ontwikkelingen die van belang zijn voor V&W.
• In een training beleidskunde wordt ook aandacht besteed aan omgevingsbewustzijn.

 

Coachingstips leidinggevende

 

• Wijs de medewerker op belangrijke informatiebronnen. Ga gezamenlijk na op welke wijze de medewerker de informatie kan gebruiken in zijn dagelijks werk.
• Bespreek met de medewerker op welke wijze hij in zijn dagelijks werk rekening houdt met recente maatschappelijke ontwikkelingen.
• Stimuleer de medewerker om zijn kennis over bepaalde actuele onderwerpen te delen met zijn collega’s.

 

Mate van ontwikkelbaarheid

 

Deze competentie is goed te ontwikkelen, voor zover het gaat om de oriëntatie op de wereld om ons heen. Attent maken op belangrijke informatiebronnen en ondersteuning bij het gebruik daarvan zijn dan voldoende. Voor het maken van de vertaalslag van informatie naar het effectief benutten van deze informatie voor de eigen functie of de V&W-organisatie, zijn andere kwaliteiten nodig (zie hieronder).

 

Relatie met andere competenties

 

Omgevingsbewustzijn houdt verband met de competenties probleemanalyse, informatieanalyse en oordeelsvorming. Deze competenties heeft iemand nodig om omgevingsinformatie effectief te kunnen benutten. Oordeelsvorming is nodig om te bepalen of nieuwe informatie zo belangrijk is dat tot actie overgegaan moet worden. Als relevante ontwikkelingen niet worden benut voor de eigen functie of de V&W-organisatie kan dit tevens te maken hebben met onvoldoende initiatief, durf (om kansen te zien en daarnaar te handelen) en besluitvaardigheid.

Competentie omgevingsbewustzijn is cruciaal voor organisaties die succesvol willen inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen en veranderende omgevingsfactoren.