Competentie: Initiatief
Kansen onderkennen en ernaar handelen. Liever uit zichzelf beginnen dan passief afwachten.
Gedragsbeschrijvingen
- Begint uit zichzelf, wacht niet af.
- Ziet kansen en handelt ernaar.
- Neemt het voortouw.
- Speelt soepel in op veranderingen.
‘…Ik maak alvast een beginnetje…’
Als je gemakkelijk en vaak het voortouw neemt, als je vaak de eerste bent die de vinger opsteekt en ergens voor te porren is, als je overal kansen ziet, als het vaak zwaar valt om je handen in de zakken te houden en langs de kant toe te kijken, als je het niet kunt laten om het woord te nemen, als je vaak te horen krijgt dat je teveel naar je toe trekt, als je je moet beheersen om niet alvast te beginnen, dan beschik je over de competentie initiatief.
Ontwikkel- en leervragen
- Waarom heb ik moeite met het nemen van initiatief?
- Hoe kan ik meer initiatief tonen?
- Op welke momenten?
- Wanneer wordt initiatief op prijs gesteld?
Ontwikkeltips
Tijdens het werk:
- Bedenk situaties waarin je veel initiatief toonde en situaties wanneer je dit onvoldoende deed. Vraag je vervolgens af wat je tegenhield en zoek naar een patroon.
- Vraag aan collega’s of je leidinggevende je feedback te geven op het laten zien van deze competentie.
- Stel concrete en haalbare doelen waarin je een activiteit omschrijft waarvoor initiatief vereist is en evalueer na afloop met je leidinggevende of coach.
- Ga op zoek naar collega’s die veel initiatief vertonen. Wat kun je leren van deze mensen?
- Maak een lijst van acties die je kunt ondernemen zonder af te wachten op instructies van anderen.
Buiten het werk:
- Kijk met een coach naar het aantal keren dat je initiatief toont en hoe je jezelf kunt verbeteren.
- Ga na in hoeverre je in jouw privéleven moeite hebt met het aanpassen of laten varen van ideeën of plannen.
Coachingstips leidinggevende
- Vraag de medewerker een voorstel te formuleren om een bepaald probleem op te lossen, waarbij initiatief van de medewerker vereist is.
- Geef de medewerker hints (bijvoorbeeld: Het is hoog tijd dat er iets gedaan wordt ….). Kijk of hij of zij initiatief neemt, zo niet spreek hem hierop aan.
- Vraag de medewerker bij te houden hoe vaak hij initiatief neemt gedurende een bepaalde periode. Stimuleer hem vervolgens om het aantal te verhogen in een volgende periode.
- Bepaal een aantal situaties waarin de medewerker initiatief kan vertonen. Denk aan: vergaderingen, klantcontacten, brainstormsessies, etc.
- Stimuleer een cultuur waarin het nemen van initiatief en het tonen van proactiviteit wordt gewaardeerd en beloond.
Mate van ontwikkelbaarheid
Als iemand jarenlang weinig respons heeft gekregen op opmerkingen of voorstellen, kan dit de oorzaak zijn van weinig initiatief tonen. Door hieraan aandacht te besteden en de persoon erbij te betrekken, kunnen resultaten behaald worden. Het ontwikkelen van initiatief is moeilijk, maar niet onmogelijk.
Relatie met de WPV en andere competenties
WPV (Werkgerelateerde Persoonlijkheidsvragenlijst): WPV: Initiatief hangt vaak samen met eigenschappen zoals onafhankelijkheid en zelfvertrouwen. Mensen met een hoge score op deze eigenschappen zijn vaak meer geneigd om initiatief te tonen in hun werk.
Andere competenties: Initiatief is een zogenaamde kwantificeerbare competentie, dat wil zeggen dat er letterlijk gemeten kan worden hoe vaak iemand initiatief neemt. Dit zegt niets over de kwaliteit van het initiatief. Ook met de competentie durf bestaat een duidelijke relatie. Het kan zijn dat iemand geen initiatief durft te nemen en daarom weinig initiatieven neemt. Verder kan initiatief overlappen met andere competenties zoals optreden, assertiviteit en besluitvaardigheid. Deze competenties zijn complementair en kunnen elkaar versterken in het streven naar persoonlijke en professionele groei.
