Competentie: Probleemanalyse

Gedragsbeschrijvingen zelfontwikkeling

 

• Legt verbanden tussen gegevens.
  
• Geeft aan welke informatie vereist is om zicht te krijgen op het probleem.
  
• Benoemt mogelijke oorzaken van een probleem.
  

 

‘… De kern van de zaak is…’

 

Als je doorgaans snel in de gaten hebt hoe de vork in de steel zit, als je snel de vinger legt op de zere plek, als je in staat bent om een complexe situatie vlot te doorgronden en uiteen te rafelen in behapbare deelproblemen, als je uiteenlopende gegevens op een logische manier met elkaar in verband kunt brengen, als je inhoudelijk snel tot de kern van de zaak weet door te dringen, als je weet wat de vraag achter de vraag is, als je het leuk vindt om te puzzelen met mogelijke oorzaken van een probleem, dan beschik je over de competentie probleemanalyse.

 

Ontwikkel- en leervragen 

 

• Hoe kan ik op een actieve manier informatiebronnen benutten voor een effectieve probleemanalyse?
  
• Hoe kan ik oorzaken van een probleem op effectieve wijze achterhalen via een scherpe probleem analyse?
• Wat is het verschil tussen feiten en meningen binnen het proces van probleemanalyse?

 

Ontwikkeltips voor een probleemanalyse

 

Tijdens werk

• Wanneer je een probleem analyseert stel jezelf dan de vragen: Wat is precies het probleem? Zit er nog een probleem achter het probleem? En van wie is het probleem? Dit zijn essentiële vragen bij een goede probleemanalyse.
  
• Probeer relevante informatie te achterhalen. Vraag veel door.
  
• Werk samen met een collega aan het analyseren van een probleem. Probeer verschillende gezichtspunten met elkaar te combineren.
  
• Bepaal voordat je tot actie overgaat of je over alle relevante gegevens beschikt.
  
• Beoordeel een probleemanalyse van een collega. Wat vind je sterk en wat minder sterk?
  
• Ga nog eens na met je leidinggevende bij welk project/vraagstuk je analyse uiteindelijk niet goed/voldoende was: wat heb je verkeerd ingeschat en hoe zou dit te voorkomen zijn geweest? Probeer dit te vertalen naar algemene aandachtspunten voor jezelf.

Buiten het werk

• Beoordeel een probleemanalyse van iemand buiten je werk, bijvoorbeeld in actualiteitenprogramma’s of in de krant. Op basis waarvan worden verbanden gelegd en wat vind je daarvan?
  
• Vraag een coach om samen een probleem te analyseren. Laat de coach de vragen stellen, waardoor je het probleem stap voor stap helderder voor ogen krijgt. Zo leer je in de praktijk wat een probleemanalyse is.

 

Coachingstips voor leidinggevende 

 

• Bespreek met de medewerker de manier waarop hij problemen analyseert. Doorloop samen het proces van een effectieve probleemanalyse en geef aanwijzingen op het gebied van: onderkennen van problemen, relevante informatie verzamelen, hoofdzaken van bijzaken onderscheiden, verbanden zien tussen feiten en ontwikkelingen, het probleem vanuit verschillende standpunten bekijken.
  
• Vraag de medewerker naar een onderbouwing van zijn oplossing. Check daarmee of hij alle stappen van het proces heeft doorlopen die horen bij een goede probleem analyse.
  
• Werk samen met de medewerker een probleemsituatie uit. Wat is het probleem en wat is er voor nodig om het op te lossen? Evalueer na afloop of en in welke mate de probleemanalyse heeft bijgedragen aan het oplossen van het probleem.
  
• Geef feedback op een probleemanalyse van de medewerker.
  
• Stimuleer de medewerker om veel open vragen te stellen in informatieve gesprekken en daarna door te vragen op de verkregen informatie.
  
• Geef de medewerker de tip om samen met een collega een probleem uit te zoeken.

 

Mate van ontwikkelbaarheid van zelfontwikkeling

 

De competentie probleemanalyse bevat verschillende aspecten, namelijk het onderkennen van problemen, relevante informatie verzamelen, hoofdzaken van bijzaken onderscheiden, verbanden zien tussen feiten en ontwikkelingen en het probleem vanuit verschillende standpunten bekijken.

 

Het onderkennen van problemen en het vinden van relevante informatie is goed te ontwikkelen. De aspecten rondom het onderscheiden van hoofd- en bijzaken en het leggen van verbanden zijn moeilijker te ontwikkelen binnen een probleem analyse.

 

Relatie met andere competenties

 

Deze competentie vertoont een verband met oordeelsvorming en besluitvaardigheid. Als iemand makkelijk blijft hangen in het verzamelen van gegevens en niet makkelijk tot een analyse komt, zijn de competenties oordeelsvorming en besluitvaardigheid minder goed ontwikkeld. Een sterke probleemanalyse ondersteunt juist deze competenties.